Kredi Notu Nedir?
Kredi notu, kişilerin bankacılık alanında yaptığı ödemelerin düzenini puansal olarak gösteren bir nottur. Yaptığınız ödemeler doğrultusunda bankalar sizlere belirli aralıklarda bir kredi notu vererek risk durumunuzu ortaya çıkarır. Özellikle kredi başvuruları öncesinde, bankalar mutlaka bir kredi puanı incelemesi yapar ve sonuçlar buna göre şekillenir. Bu bakımdan her kredi başvuru öncesinde kredi notunuzu öğrenmeniz gerekecektir. Şayet kredi notunuz düşükse, yapacağınız başvuruları da buna göre şekillendirmeniz istenir.
Bankalarla çeşitli ilişkilerde bulanan kişilerin kredi notu ise 1 puandan başlayarak 1900’e kadar uzanır. Kredi notuyla ilgili bütün işlemler bankalar tarafından yürütüldüğü için kredi notu hesaplama yapabilmek için direkt olarak belirli kanallardan kredi puanını öğrenmeniz gerekir. Zira bankalar, geç yapılan ödemeler için kredi notunu kaç derece aşağıya çektiği konusunda resmi bir veri sunmaz. Buradaki inisiyatif tamamen bankalara aittir ve yapılan ödeme durumlarına göre kredi notuna şekil verilir.
Kredi Notu Nasıl Hesaplanır?
Kredi notu hesaplama formülü algoritması tam olarak belli olmasa da uzmanlar ve bankacılardan aldığımız bilgiler ışığında açıklayabilmekteyiz.
- BDDK sisteminde, sizin son yıllarda kullandığınız krediler, bunları ödeme periyodunuz (zamanında veya gecikmeli), kredi kartlarınız, kredi kartı ödemeleriniz, hesabınızda bulunan paralar ile birlikte algoritma kendi içinde hesaplama yapıyor.
- Hatta ne kadar farklı bankayla çalışırsanız bile kredi notunuz hesaplanırken olumlu yönde etkisi oluyor.
- Kredi ve kredi kartlarınızın ödemelerini zamanında yapmak. Mümkünse ne önce, ne sonra. Kredi notu hesaplanırken son dönemde olan gecikmenin, eski tarihlerde olan gecikmelere göre etkisi daha yüksek olacaktır. Örneğin, 5 yıl önce bir taksitinizi gecikmeli ödediniz, ama geri kalan zamanlarda hep zamanında ödediniz diyelim. Bunun şu anki kredi notunuza olacak etkisi ile 2-3 ay önce yaptığınız gecikmeli ödemenin etkisi bir olmayacaktır.
- Hiç kredi kartınız veya kredinizin olmaması da kredi notu hesaplanırken sizin için avantaj olmayabilir. Çünkü sistemin size not verebilmesi için, krediniz veya kredi kartınızdaki hareketleri baz alması gerekiyor.
Hesabınızda yüksek meblağlarda mevduat olması, nakit hareketinizin yüksek olması da hesaplamada bakılan bir diğer faktör.
Kredi Notu Nasıl Öğrenilir?
Kredi notunu öğrenmek için başvuracağınız belirli kanallar vardır. Özellikle kredi başvurularını yapmadan önce bu kanallar üzerinden kredi notunu öğrenmeniz istenecektir. Kredi notunu önceden bilmeniz, başvuruyu daha doğru şekilde yönlendirmenizi sağlayacaktır.
Kredi notunu öğrenmek için şu kanallara başvurabilirsiniz:
- Findeks kredi notu sorgulama
- SMS kredi notu sorgulama
- Banka şubelerinden kredi notu sorgulama
Bu sorgulama kanalları üzerinden yapacağınız işlemler dolayısıyla sizlerden belirli ücret talep edileceğini unutmayın. Findeks ve SMS sorgulama işlemleri için tarafınızdan 5 TL gibi bir ücret alınır. Ancak bazı bankalar, şubelerden yapılan sorgulama işlemleri için ücret talep etmeyebiliyor. Özellikle söz konusu bankanın daimi bir müşterisi iseniz, kredi notu öğrenme işlemi için ücret ödemenize gerek kalmayabilir.
Findeks Kredi Notu Sorgulama
Kredi notu sorgulama işlemleri için kullanılabilecek en doğru sistem Findeks’tir. Bu sistem bankalar tarafından ortaklaşa kurulan ve kişilerin kredi sicilini gösteren bir sistemdir. Findeks’e bir kez üye olan kullanıcılar, daha sonrasında tüm kredi sicil bilgilerini sorgulayabilir. Bu sistem üzerinde kredi notu sorgulama işleminin yanı sıra; borç sorgulama, kara liste sorgulama ve icra takibi işlemleri de yapılabiliyor.
Findeks sistemine bireysel ya da kurumsal olarak üye olabilmek mümkündür. Ücretsiz şekilde yapılabilen kayıt işlemlerini dakikalar içerisinde kolayca yapabilirsiniz. Bu sistem doğrudan bankalar tarafından kurulan resmi bir sistem olduğu için, güvenlik bakımından doğrudan bankaların internet şubelerine benzer. Yani üyelik işlemlerini güvenle yapabilir ve her türlü kişisel bilginizi rahatlıkla girebilirsiniz.
Kredi Notu Aralıkları Nelerdir?
0 ile 1900 aralığında değişkenlik gösteren kredi notu, belirli risk gruplarına bölünmüştür. Böylece kişilerin geri ödeme konusundaki risk durumları da ortaya çıkarılmış olur.
Bankalar tarafından belirlenen bu risk grupları şu şekildedir:
Not Aralığı - Açıklaması
0 – 699 en riskli
700 – 1099 orta riskli
1100 – 1499 az riskli
1500 – 1699 iyi
1700 – 1900 çok iyi
0 ile 699 arası en riskli grup
700 ile 1099 arası orta riskli grup
1100 ile 1499 arası az riskli grup
1500 ile 1699 arası iyi grup
1700 ile 1900 arası çok iyi grup
Kredi notunuzu öğrendikten sonra, aralık olarak hangi risk grubuna dahil olduğunuz son derece önemlidir. Özellikle ‘en riskli’ ve ‘orta riskli’ gruplarda olan kişiler, kredi başvurularında belirli sorunlar yaşayabiliyor. Bu kişilerin kredi notunu yükseltmek için belirli işlemler yapması gerekecektir.
Kredi Notu Neden Düşer?
Her vatandaş, bankaların kredi kartı ya da kredi gibi ürünlerine belirli dönemlerde başvurur. Başvurduğunuz bu ürünlerin aylık olarak belirli geri ödeme dönemleri olacaktır. Bu ödeme dönemlerinde sağladığınız düzen, kredi notunuzun temel belirleyicisidir. Şayet kredi ve kredi kartı sözleşmelerinde belirlenen ödeme günlerini aksatıyorsanız, kredi notunuz belirli seviyelerde aşağıya çekilir. Yani kredi notunun düşük olmasının temel sebebi, bankalara ödeme yapmamanız ya da geç ödeme yapmanız olacaktır. Yapılan geç ödemeler sonrası bankaların uygulayacağı ilk yaptırım, kredi notunun aşağı çekilmesi olacaktır. Sonrasında sırasıyla hakkınızda yasal takip ve icra kararları çıkartılacaktır.
Kredi Notu Düşükse Ne Olur?
Bankalar tarafından kişilerin geri ödeme performansını gözler önüne seren en güvenilir bilgi, kredi puanıdır. Kredi notunuz özellikle ideal olarak kabul edilen 1500’ün altında ise, kredi başvurularınız olumsuz değerlendirilir. Zira bankalar, geri ödemede güvensiz gördüğü kişilere karşı pozitif yaklaşmayacaktır. Bu tip durumlarda izlenmesi gereken iki yol olacaktır. Öncelikli olarak kredi notunu yükseltmek için belirli yollara başvurabilirsiniz. İkinci yol olarak ise; bankaya geri ödeme teminatı sunmanız olacaktır. Kredi notu düşük olan kişiler, geri ödeme yapacağına dair bankaya kefil ya da ipotek gösterdiği zaman, başvurular yine olumlu değerlendirilecektir.
Kredi Notu Nasıl Yükseltilir?
Kredi notunu yükseltmek için belirli aşamalar halinde uygulayabileceğiniz yöntemler mevcuttur. Öncelikle unutmamak gerekir ki; düzensiz ödeme sonucu düşen kredi notunu yükseltmenin en garantili yolu, tekrardan ödeme düzeni yaratmak olacaktır.
Söz konusu ödeme düzenini sağlamak için şu yollara başvurabilirsiniz:
- Düşük limitli kredilere başvuru
- Alışverişlerde kredi kartı kullanma
- İnternet bankacılığını aktif olarak kullanma
- Otomatik ödeme talimatı verme
- Mevcut borçlar için yapılandırma başvurusu yapma
Bahsettiğimiz bu işlemleri yapan kişiler, belirli bir süre sonra ödeme düzeni sağlamış ve bankaların gözünde olumlu bir noktaya gelmiş olur. Bu aşamadan sonra kredi notunuzun belirli bir seviyede yukarı doğru hareketlendiğini görebilirsiniz. Elbette bu yükselmenin belirli bir zaman alacağını unutmamak gerekiyor. Bir anda hızlı bir şekilde düşmeyen kredi notu, aynı şekilde hızlıca yükselme de göstermeyecektir.
Kredi Notu Kaç Günde Bir Güncellenir?
Kredi notunun güncellemesi konusunda yapılan işlemler, her müşteriye göre değişiklik gösterir. Yani toptan bir şekilde bütün kredi notlarının aynı dönemde güncellenmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Bankalar kredi notunu, ödeme günlerini baz alarak günceller. Aldığınız ürünlerin aylık vade günleri geldiğinde, yatırdığınız paralar nihayetinde kredi notu güncellenir. Yani özetle kredi notunuzun aylık olarak yapılan her ödemeden sonra güncellendiğini söyleyebiliriz. Aynı şekilde yapılmayan ödemeler de direkt olarak kredi notuna yansır. Vade günü geldiği zaman borcu bankaya yatırmamanız durumunda, kredi notunuzda aşağı doğru bir hareket görülecektir.
Kimlerin Kredi Notu Olur?
Bankalar her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı için bir kredi notu oluşturmaz. Kişilerin kredi notu oluşabilmesi için öncelikle bankalarla herhangi bir ticari ilişkiye girilmesi gerekir. Yani 18 yaşın altındaki bireylerin kredi notu oluşması gibi bir durum söz konusu değildir.
Genel olarak bankaların kredi notu verdiği kişiler şunlardır:
- Kredi kartı kullanan kişiler
- Herhangi bir kredi ürününe başvuran kişiler
- Kredili mevduat hesabı kullanan kişiler
- Herhangi birisinin kredi başvurusuna kefil olan kişiler
Yukarıda bahsedilen kriterlerden herhangi birisine uyuyorsanız, bankalar sizin adınıza bir kredi puanı oluşturmuş demektir. Yapacağınız kredi kartı ve kredi başvurularında bankaların sizlerde arayacağı kriterlerden birisi, kredi notu risk grubunuz olacaktır. Bu bakımdan sahip olduğunuz kredi notunun sizler için büyük önemi olacaktır.
