Devlet Bankaları
Devlet bankaları listesi içerisinde yer alan bankaların isimleri şunlardır;
- Ziraat Bankası
- Vakıfbank
- Türk Eximbank
- Birleşik Fon Bankası
- Ziraat Katılım Bankası
- Halkbank
- İller Bankası (İlbank)
- Vakıf Katılım Bankası
- Kalkınma ve Yatırım Bankası
Devlete ait olan bankalar aynı zamanda kamu bankası olarak da anılırlar.
Ziraat Bankası
Devlet bankaları arasında ilk sırayı Ziraat Bankası alır. Kuruluşu Cumhuriyet dönemi öncesine dayanan Ziraat Bankası hakkındaki bilgiler şunlardır;
- Ziraat Bankası 1863 yılında kurulmuştur.
- Banka 1863 yılında Mithat Paşa tarafından Memleket Sandıkları adıyla kurulmuştur.
- Bankanın adı 1888 yılında Ziraat Bankası olarak değiştirilmiştir.
- Ziraat Bankası kuruluş tarihinin Cumhuriyet öncesine dayanması nedeniyle Türkiye’de kurulan ilk bankadır.
- Bankanın Türkiye genelinde 1734 şubesi vardır. *Bankanın sermayesi devlete aittir ancak bankanın hisselerinin belirli bir oranı halka açık olarak belirlenmiştir.
- Türkiye’de 1734 şubeye sahip olan bankanın Girne, Londra, New York, Gazimağusa, Sofya, Bakü, Atina ve Gümülcine gibi şehirlerde başta olmak üzere 24 yurtdışı şubesi vardır.
Banka tarafından uygulanan faiz oranlarının düşük olması ve devlete ait banka olması kredi ihtiyacı duyan kişilerin Ziraat Bankası’nı tercih etmelerini sağlamaktadır.
Vakıfbank
Türkiye’deki kamu bankaları arasında Vakıfbank’ta bulunur ve bankanın tam ismi Türkiye Vakıflar Bankası’dır. Banka merhum başbakan Adnan Menderes tarafından 1954 yılında 50 milyon sermayeyle kurulmuştur. Bankanın sermayesi halk, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bağlı vakıflar, Vakıflar Bankası emekli sandığına ve şahıslara aittir.
İşimiz halden anlamak sloganını benimseyen Vakıfbank’ın Türkiye’de 935 yurt dışında ise 3 şubesi vardır. Bankanın yurt dışındaki şubeleri Bahreyn, Erbil ve New York’tadır. Banka kredi faiz oranlarının düşük olması sebebiyle kredi çekmek isteyen kişilerin tercih ettiği bankalar arasında yer alır.
Halkbank
Halkbank sanayicilere ve esnaf gibi çalışan gruplarına kolay aynı zamanda da ucuz kredi vermek amacıyla kurulan bir devlet bankasıdır. Ancak banka günümüzde esnaflar ve sanayiciler yanı sıra Türk halkına konut, taşıt ve ihtiyaç kredisi de veren bir bankadır.
Tam ismi Türkiye Halk Bankası A.Ş olan bankanın 1933 yılında kurulur ancak faaliyete geçmesi 1938 yılında olur. Bankaya ait olan %51.11 oranındaki hisseler 2017 yılında alınan kararla devlete bağlı olan Türkiye Varlık Fonu’na devredilmiştir.
Dünyadaki en büyük 159. banka olma özelliğini üzerinde barındıran bankanın 2020 itibariyle Türkiye’de hizmet veren şube sayısı 1005’tir. Halk Bankası’nın yurt dışında da 6 şubesi bulunmaktadır.
İller Bankası
Türkiye’de bulunan devlet bankalarından bir tanesi de İller Bankası’dır.
Bir devlet bankası olan İller Bankası’nın kuruluşu ve işleyişi hakkındaki bilgiler şunlardır;
- Banka Atatürk’ün isteğiyle 11 Haziran 1933 tarihinde Belediyeler Bankası ismiyle kurulmuştur.
- 1933 yılında 15 milyon sermayeyle kurulmuş olan bankanın kuruluş amacı belediyelere finansman sağlamaktır.
- Bankanın ismi 1944 yılında İller Bankası olarak değiştirilmiştir.
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı olarak hizmet veren banka 2011 yılı itibariyle İlbank ismini almıştır. İsim değişikliği yaşayan devlet bankasının sermayesi de bu tarihte 18 milyar dolara çıkarılmıştır.
- Bankanın merkez şubesi Ankara Çankaya’dadır.
- Tarihi Atatürk’e kadar dayanan banka günümüzde 19 şubesiyle hizmet vermeye devam etmektedir.
Bu özelliklere sahip olan bankanın faaliyet alanı kuruluşunda olduğu gibi belediyelerin, il özel idarelerin ve köylerin yapacakları faaliyetler için finansman sağlamaktır. Bankanın sermayesi de son olarak 2019 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan’ın emriyle 30 milyar dolara çıkarılmıştır.
Kalkınma ve Yatırım Bankası
Kamu bankaları arasında bulunan Kalkınma ve Yatırım Bankası 1975 yılında kanun hükmünde kararname ile kurulan bir bankadır. Bankanın kuruluş amacı enerji, sanayi, turizm, sağlık ve eğitim alanında hizmet veren işletmelere kredi sağlamaktır.
Bankanın kurulduğu zaman kullanılan adı Devlet Sanayi ve İşçi Yatırım Bankası’dır. Banka bu ismi 1988 tarihine kadar kullanmış ve bu tarih sonrasında Türkiye Kalkınma Bankası ismini almıştır. Banka Türkiye Kalkınma Bankası ismini 24 Ekim 2018 yılına kadar kullanan banka bu tarihte son ismi olan Kalkınma ve Yatırım Bankası ismini almıştır. Bankanın sermayesi ise 850 milyon Türk Lirası’dır.
Vakıf Katılım Bankası
Vakıf Katılım Bankası Türkiye’de devlete bağlı olarak hizmet veren iki katılım bankasından birisidir.
Banka 25 Haziran 2015 tarihinde anonim bir şirket olarak kurulmuş olan bankanın bilgileri şunlardır;
- 2015 Haziran ayında kurulan Vakıf Katılım Bankası faaliyet iznini 17 Şubat 2016 yılında BDDK tarafından almıştır.
- Bankanın sermayesinin %99’u Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bağlıdır ve kalan %1’lik sermaye payı ise Türkiye’de bulunan vakıflara aittir.
- Banka 805 milyon sermayeyle kurulmuş olan bir bankadır. Bankanın günümüzdeki sermayesi ise 3 milyar 220 milyon Türk lirasıdır.
- Bankanın %1’lik hissesine sahip olan ortak vakıfları I.Mahmut Vakfı, II.Mahmut Vakfı, II.Beyazıt Vakfı ve Murat Paşa Vakfı’dır.
- Devlet bankalarından olan Vakıf Katılım Bankası’nın günümüzde hizmet veren şubesi sayısı 101’dir. Bu şubeler 43 ilde hizmet vermektedir.
Bu özelliklere sahip olan banka şube sayısına göre Türkiye’nin 17. büyük bankası olma özelliğine sahiptir.
Türk Eximbank
Devlete ait bankalar arasında Türk Eximbank’ta yer alır. Aynı zamanda Türkiye İhracat Kredi Bankası olarak da bilinen bankanın kuruluş tarihi 21 Ağustos 1987’dir.
Bankanın faaliyetleri ise 1988 yılında başlamıştır. Banka kuruluşundan 2012 yılına kadar merkezi Ankara merkezli olarak hizmet vermiştir. 2012 yılı itibariyle merkez Ümraniye’ye alınmıştır.
Bankanın günümüzde 3 farklı ilde bölge müdürlüğü vardır ve bu şehirler Ankara, İzmir ve İstanbul’dur. Banka günümüzde ise 20 şubesi ve 12 banka irtibat ofisi ile ihracat hedefi olanlar için hizmet vermeye devam etmektedir.
Bankanın kuruluş amacı ihracatın uluslararası pazardaki payının artması, ihracatın desteklenmesi, geliştirilmesi, çeşitlendirilmesi ve yapılacak ihracat için yeni pazarların bulunmasıdır.
Ziraat Katılım Bankası
Ziraat Katılım Bankası devlet bankalarından birisidir. Bu banka 10 Ekim 2014 yılında Türkiye Cumhuriyeti Hazinesi’nin 675 milyon TL’lik sermayesiyle kurulur. Bankanın faaliyet iznini alması ise Mayıs 2015 tarihidir. Bankanın ilk şubesinin açılışını ise Recep Tayyip Erdoğan tarafından 29 Mayıs 2015 tarihinde yapar ve aynı zamanda Ziraat Katılım Bankası’nda ilk hesap açtıran kişidir.
Ziraat Katılım Bankası’nın ilk şubesi Eminönü’nde açılır ve bankanın günümüzde 97 tane şubesi vardır. Şube sayısı bakımından Türkiye’de hizmet veren 18.banka olan Ziraat Katılım Bankası’nın yönetim kurulu başkanı Hüseyin Aydın’dır. Bankanın günümüzdeki sermayesi ise 2018 tarihinde alınan kararla 1750 milyar Türk Lirası’dır.
Birleşik Fon Bankası
Birleşik Fon Bankası kuruluş tarihi 1958 olan bir bankadır. Kurulduğu dönemde Çaybank olarak bilinen bankanın kurulduğu yer Rize’dir. Bu banka çay üreticilerinin desteklenmesi amacıyla kurulmuş olan bir bankadır.
Bankanın 90’lı yıllarda Derbank ve Bayındırbank isimlerini kullanır. Banka 2001 yılında TMSF’ye devredilir ve 2005 sonrasında da Birleşik Fon Bankası olarak anılmaya başlar. TMSF’ye bağlı olan banka dolayısıyla da devletin malıdır. Ancak bankanın yönetim, temettü ve denetim hakları devlete bağlı değildir.
Bankanın Birleşik Fon Bankası olarak anılmasının diğer sebebi ise TMSF tarafından el konulan Bayındırbank, Egebank, Etibank, İktisat Bankası ve Toprakbank gibi bankaların birleşmesi sebebiyledir.
